Ghé thăm Cần Thơ, du khách không chỉ có cơ hội tham quan chợ nổi Cái Răng, dạo bộ hóng gió bến Ninh Kiều, thưởng thức cây trái, ẩm thực miệt vườn dân dã, mà còn có dịp khám phá những ngôi nhà cổ mang đậm dấu ấn con người miền Tây.

Trong đó Nhà cổ Bình Thủy là ngôi nhà cổ được đánh giá là đẹp nhất xứ Tây Đô với về dày lịch sử trên 100 năm tuổi, được dùng làm bối cảnh của nhiều phim nổi tiếng. Ngôi nhà cổ của nhà họ Dương bao lâu nay vẫn luôn nhận được sự quan tâm cũng như tiếp đón biết bao lượt khách mỗi năm.

Khám phá Nhà cổ Bình Thủy - Tòa kiến trúc văn hóa, lịch sử lâu đời

Nhà cổ Bình Thủy tọa lạc tại số 142/144 đường Bùi Hữu Nghĩa, quận Bình Thủy, Cần Thơ, trở thành một điểm tham quan hấp dẫn bởi sự giao thoa giữa kiến trúc Đông – Tây kết hợp hài hòa.

Đây là một trong số ít những căn nhà cổ còn nguyên vẹn cho đến ngày nay, có giá trị lớn trong việc hỗ trợ công tác nghiên cứu, tìm hiểu nền văn hóa, phong tục tập quán của người dân đồng bằng sông Cửu Long thời kì giao thoa giữa hai thế kỷ.

Nhà được xây dựng từ năm 1870, sau hơn 30 năm sử dụng, nhà được làm lại, tới tận năm 1911 mới hoàn thành. Đây là mẫu nhà cổ hiểm hoi còn nguyên vẹn ở Bình Thủy nên người dân nơi đây lấy tên quận đặt cho nhà để phân biệt với nhà cổ của vùng khác.

Chiêm ngưỡng Nhà cổ Bình Thủy xa hoa bậc nhất xứ Tây Đô.

Chủ nhân ngôi nhà là ông Dương Chấn Kỷ – một thương gia trí thức giàu có, đồng thời cũng là điền chủ có óc mỹ thuật. Cũng như những công tử thuộc con nhà quyền quý giàu có khác ở vùng đất Nam Kỳ lục tỉnh được sang Pháp du học nên được tiếp xúc với nhiều cái hiện đại, ông rất thích tìm tòi cái mới lạ của trào lưu Tây phương đang thịnh hành, đặc biệt trong lĩnh vực kiến trúc.

Khi xây dựng ngôi nhà, ông đã kết hợp cùng lúc ba phong cách kiến trúc Việt – Pháp – Hoa để tạo điểm nhấn cho ngôi nhà. Điều đó được thể hiện qua không gian và thời gian với lối đối xứng phong thủy “trong ứng ngoại hợp, âm dương hài hòa”.

Ngôi nhà có hệ thống một loạt cửa đảm bảo độ thông thoáng

Chính vì vậy, du khách có thể nhận thấy ngôi nhà theo phong cách kiến trúc biệt thự cổ kiểu Pháp sang trọng. Đặc biệt hơn cả là ngôi nhà mang đậm dấu ấn phong thủy rõ nét của người phương Đông, tạo nên một không gian hài hòa giữa hai nền văn hóa Đông – Tây.

Ngôi nhà được xây dựng trên tổng diện tích khoảng 6.000m2 theo hướng Đông Tây với nền nhà cao hơn 1m so với sân vườn. Khu nhà được bao bọc bởi cây cảnh được cắt tỉa chu đáo, hoa nở rộ bốn mùa, các giống lên quý được gia chủ sưu tầm. Khiến cho ngôi nhà vừa mang nét hoài cổ kính đáo vừa sống động, thơ mộng và tươi mới.

Những tiểu cảnh đậm dấu ấn phong thủy rõ nét của người phương Đông.

Qua thời ông Dương Chấn Kỷ, nhà cổ Bình Thủy được các đời sau kế nghiệp và giữ gìn cho tới ngày nay. Mặc dù không được tu bổ thêm gì, nhưng vào giữa năm 1980 dưới đời thứ 5 là ông Dương Văn Ngôn đã cho tô thêm vẻ đẹp mới về ngôi nhà cùng một vườn lan Bình Thủy. Vườn lan này được hình thành trong khuôn viên của ngôi nhà và thường xuyên được tổ chức các cuộc chơi lan thu hút nhiều người tham gia.

Không giống như những ngôi nhà có kiến trúc truyền thống khác ở xứ Tây Đô, nhà cổ Bình Thủy được thiết kế với lối kiến trúc Pháp kết hợp hài hòa, cân xứng của phong cách Việt. Ngôi nhà cổ được bao bọc bởi hàng rào được làm bằng sắt có nhiều cây cối và hoa nở rộ bốn mùa tạo nên không gian cổ kính, tươi mới và sống động.

Khu nhà cổ được bao bọc bởi cây cảnh, hoa nở rộ bốn mùa.

Để xây dựng nên nhà thờ này, dòng họ Dương đã tốn rất nhiều tiền bạc, công sức và cả thời gian. Ngôi nhà được thiết kế theo phong cách phương Tây, mang dấu ấn kiến trúc Pháp khi nhìn từ bên ngoài. Nhưng càng vào sâu bên trong, người ta càng thấy rõ nét đẹp của kiến trúc truyền thống của Việt Nam.

Phần giữa sân của nhà cổ nhìn thẳng vào mặt tiền của ngôi nhà là kiểu dáng năm gian hai trái với đường nét trang trí đắp nổi các hoa văn đẹp mắt trên vòm và cột của cửa sắt. Phía trên nóc là hoa văn trang trí cá vàng, ngựa cưỡi trâu, kỳ lân, bình hoa được làm bằng xi măng.

Đây là một trong những ngôi nhà cổ vẫn còn giữ được nét nguyên vẹn suốt 150 năm qua.

Bước qua rào cổng kiên cố bằng bê tông và sắt theo kiểu dinh thự Pháp, bạn sẽ thấy một cổng phụ xây theo kiến trúc Á Đông với 4 cột tròn, mặt trước gắn bảng “Phước An Hiệu”. 

Ngay khi đứng bên trong sân và nhìn lên mặt tiền ngôi nhà cổ, du khách sẽ không khỏi trầm trồ vì vẻ đẹp tinh tế của những đường nét trang trí từ cột, vòm cửa sắt cho đến các họa tiết đắp nổi vẫn còn được lưu giữ khá nguyên vẹn.

Trước khi vào nhà cổ, bạn sẽ bắt gặp một cổng phụ rất độc đáo được xây theo kiến trúc Á Đông.

Có thể nói nhà cổ Bình Thủy là ngôi nhà cổ hiếm ở miền Tây có phong cách kiến trúc ít trùng lẫn với ngôi nhà cổ nào. Khác biệt với nhiều ngôi nhà khác, mặt tiền nhà cổ Bình Thủy không có cầu thang đi lên trực tiếp mà được thiết kế hai bên, chính giữa hai cầu thang là những cây hoa kiểng án ngữ thể hiện quan niệm phong thủy của người phương Đông.

Đặc biệt, trước mặt tiền là hai cây đèn được đúc bằng đồng thời Pháp tại hai lối cầu thang lên xuống của hai bên ngôi nhà. Từ phía ngoài nhìn vào, bạn sẽ thấy bốn lối cầu thang cánh cung nối từ sân đi vào nhà chính cùng hệ thống một loạt cửa sổ, đảm bảo độ thông thoáng cho ngôi nhà.

Bốn lối cầu thang cánh cung nối từ sân đi vào nhà chính.

Du khách sẽ không khỏi trầm trồ vì vẻ đẹp tinh tế của đường nét trang trí.

Không gian nhà cổ gồm: Nhà trước 5 gian, dùng làm nơi tiếp khách trong các dịp lễ trang trọng, được trang trí theo phong cách Châu Âu. Nhà giữa 5 gian, 3 gian trong được bố trí làm nơi thờ tự theo truyền thống, 2 gian bìa dùng để ở. Nhà sau được sử dụng làm nơi sinh hoạt chung, cùng với đó là các tiểu cảnh trong và ngoài.

Bước vào bên trong, ai cũng sẽ có cái cảm giác bàn chân mình mát lạnh khi đặt xuống nền nhà, vì toàn bộ gạch lát nền đều được vận chuyển trực tiếp từ Pháp cùng với không gian thoáng mát làm bạn thật sự cảm thấy thoải mái, cứ mãi chìm đắm vào những điều xưa cũ tại nơi đây.

Toàn bộ gạch lát nền đều được vận chuyển trực tiếp từ Pháp về.

Đi lên cầu thang qua mặt tiền vào trong ngôi nhà là hệ thống một loạt cửa sổ, đảm bảo độ thông thoáng cho ngôi nhà. Từng cột trụ bằng lim cho đến cách bài trí các phòng, nội thất đều được gia chủ sắp xếp theo luật đối xứng có âm có dương, có tả có hữu và có tiền có hậu rất tinh tế. Toàn bộ gạch lát nền đều được vận chuyển trực tiếp từ Pháp về.

Ngăn cách nhà trước, nhà sau, nhà giữa là một hệ thống bao lam và liên ba gồm nhiều con tiện và ô hộc được tạo bằng gỗ với các đồ án quy ước quen thuộc trong kiến trúc cổ, đồng thời cũng gần gũi với đời sống của người dân Việt ở Nam Bộ.

Nội thất được sắp xếp theo luật đối xứng có âm có dương, có tả có hữu và có tiền có hậu rất tinh tế.

Tuy kiến trúc ngôi nhà, phòng khách bài trí theo phong cách Châu Âu, nhưng nơi quan trọng nhất là gian thờ lại thuần Việt. Điều này cho thấy có sự giao tiếp văn hóa Đông - Tây một cách hài hòa, chọn lọc thể hiện thị hiếu thẩm mỹ tinh tường của chủ nhân.

Khu giữa tiền sảnh của nhà cổ là nơi sang trọng để bàn thờ, kháng thờ tổ tiên và ông bà cùng cặp liễn nhũ chữ nổi. Xung quanh là tiền sản với tủ chè, giường, bộ ván ngựa, bộ bàn ghế, sập gụ, trường kỷ… được thiết kế theo chủ đề sinh hoạt sông nước miền Tây Nam Bộ. Đặc biệt các chủ đề của ngôi nhà được các nghệ nhân Bắc – Trung – Nam tạo ra có kích thước lớn bằng gỗ quý được phủ sơn son thiếp vàng.

Nhà cổ Bình Thủy đã được công nhận là “di tích nghệ thuật cấp quốc gia”.

Ngoài ra, trong ngôi nhà còn có một “kho cổ vật” được gìn giữ suốt nhiều thế kỉ qua như: bộ bàn ghế cẩm thạch, vân xanh có đường kính 1,5m, dày hơn 6cm xuất xứ từ tỉnh Vân Nam Trung Quốc, bộ sa–lông kiểu Pháp đời Louis 15, mặt bằng đá cẩm thạch sắc xanh, chùm đèn bạch đằng TK XVIII, cặp đèn treo TK XIX, tách chén nậm trà, rượu đời Minh – Thanh, bình Thượng ngọc men xanh cao 1,2m…

Những hiện vật này cho ta biết được mức độ giàu có và thú chơi đồ cao cấp của mấy đời gia đình họ Dương đất Bình Thủy, Cần Thơ.

Nét độc đáo của nhà cổ Bình Thủy đã lôi cuốn nhiều đạo diễn, hãng phim chọn nơi đây làm bối cảnh của nhiều phim nổi tiếng.

Bằng giá trị kiến trúc, lịch sử của mình, nhà cổ Bình Thủy đã được công nhận là “di tích nghệ thuật cấp quốc gia”, ngày càng thu hút nhiều khách đến thăm. Nét độc đáo của nhà cổ Bình Thủy đã lôi cuốn nhiều đạo diễn, hãng phim chọn nơi đây làm bối cảnh phim "Những nẻo đường phù sa", "Người đẹp Tây Đô", "Nợ đời"...

Nổi tiếng nhất là phim “Người tình” với sự góp mặt của hai diễn viên nổi tiếng Lương Gia Huy và Jane March của đạo diễn gạo cội người Pháp Jean Jacques Annaud. Khi từ giã đất Cần Thơ về Pháp, J.J. Annaud thú nhận: “Tôi đã choáng mắt trước sự tráng lệ của ngôi nhà tuyệt vời này và mong muốn nhờ điện ảnh cho thế giới biết đến nơi đây.

Tiếp thu cái mới nhưng vẫn giữa cốt cách dân tộc, làm cho bộ mặt văn hóa của vùng đất này ngày càng phong phú và đa dạng hơn. Chính sự tiếp thu, vận dụng tài tình, hợp lý đã làm cho công trình có một phong cách riêng, thể hiện rõ nét lối kiến trúc giao thời giữa hai thế kỷ 19 - 20 của tầng lớp thượng lưu ở đồng bằng sông Cửu Long nói chung và Cần Thơ nói riêng.

Xem thêm: Trốn phố thị ồn ào, hòa mình cùng thiên nhiên ở homestay miệt vườn Cần Thơ

Nhà cổ Bình Thủy, nơi ra đời của những bức ảnh mang hơi hướng cổ điển

Với những bạn có ý định chụp ảnh phong cách nhẹ nhàng, tự nhiên pha trộn nét cổ điển, xưa cũ thì nhà cổ Bình Thủy là một địa điểm không thể bỏ qua. Nét cổ kính độc đáo của kiến trúc Việt, nét phóng khoáng tinh tế của kiến trúc Pháp, căn nhà này như một nơi giao nhau giữa hai nền văn hóa đông tây chắc chắn sẽ không làm bạn thất vọng.

Bạn sẽ cảm thấy như được trở về với cuộc sống của tầng lớp thượng lưu ở thế kỷ 19.

Những bức ảnh mang phong cách nhẹ nhàng, tự nhiên pha trộn nét cổ điển và xưa cũ.

Du khách như được “xuyên không” về bối cảnh quá khứ xa xưa, đắm chìm trong ảo mộng cuộc sống sang giàu tại nhà cổ.

Vẻ cổ kính khiến du khách vô cùng thích thú, thỏa sức chụp những bức ảnh đẹp.

Nhà cổ Bình Thủy là nơi lưu tới của nhiều nhiều tín đồ đam mê kiến trúc và đồ cổ.

Ngoài ra, du khách đến thăm còn có thể nhờ gia chủ giải thích thêm về lối kiến trúc cũng như những ẩn ý đặt trong từng cách bài trí của ngôi nhà. Mỗi du khách sẽ được nghe cuộc sống sinh hoạt thường ngày của gia đình Nam Bộ xưa hơn 100 năm về trước qua lời kể mộc mạc của gia chủ.

Những câu chuyện lý thú về văn hóa Nam Bộ xưa được cất lên trong không gian hoài cổ như: Cách thức dùng cơm trong gia đình xưa, hòn Nam Bộ vì sao được xây dựng ở cửa lớn, ý nghĩa của những bức phù điêu, những bức tượng xi măng trong sân vườn…

Liên hệ ngay với Dịch vụ cho thuê xe Cần Thơ nếu bạn muốn trải nghiệm “xuyên không” về bối cảnh quá khứ xa xưa, đắm chìm trong ảo mộng cuộc sống sang giàu của các gia đình trưởng giả Nam Bộ, và chụp những bức ảnh phong cách nhẹ nhàng, tự nhiên pha trộn nét cổ điển, xưa cũ thì nhà cổ Bình Thủy là một địa điểm không thể bỏ qua.